Αλλάζει η Λογοθεραπεία τη Δομή και τη Λειτουργία του Εγκεφάλου?

Ως λογοθεραπευτές, επιστήμονες- ερευνητές, αλλά και κηδεμόνες παιδιών με διαταραχές λόγου και ομιλίας, έχουμε αρκετές φορές αναρωτηθεί: «Τι πραγματικά προσφέρει η Λογοθεραπεία? Τι ακριβώς μπορεί να επιτύχει? Μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος λειτουργεί?».

Την απάντηση σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα έδωσε ο συνεργάτης και μέντορας μου Δρ. Aravind Namasivayam, καθηγητής του Τμήματος Λογοθεραπείας του Πανεπιστημίου του Τορόντο και ερευνητής του Oral Dynamics Lab. O ίδιος και οι συνεργάτες του, σε μία πρόσφατη έρευνα σχετικά με την πλαστικότητα του εγκεφάλου σε παιδιά τα οποία έχουν διαγνωσθεί με διαταραχές της ομιλίας και του λόγου, (όπως διαταραχές άρθρωσης, δυσαρθρία, δυσφωνία, απραξία, τραυλισμό) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «Η Λογοθεραπεία μπορεί να αλλάξει την λειτουργία και τη δομή του εγκεφάλου στο συγκεκριμένο τον κλινικό πληθυσμό» (Chilosi et al., 2018; Fiori et al., 2018; Kadis et al., 2014; Yu et al., 2018).

Όλα τα παιδιά που συμμετείχαν στις παρακάτω έρευνες έλαβαν θεραπεία με την μέθοδο «PROMPT» (Prompts for Restructuring Oral Muscular Phonemic Targets) (PROMPT; Hayden et al., 2010). O Δρ. Kadis και οι συνεργάτες του (2014) από το Νοσοκομείο Sick Kids του Τορόντο, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, πραγματοποίησαν μαγνητική εγκεφάλου (Magnetic Resonance Imaging – MRI) προκειμένου να αποδείξουν μία επαγωγική αραίωση στο αριστερό οπίσθιο ανώτερο κροταφικό κόμβο (περιοχή του Wernicke; Figure 1) σε παιδιά τα οποία έχουν διαγνωσθεί με απραξία του λόγου. Σημαντικές διαφορές εντοπίστηκαν στις καταγραφές της νευρικής δραστηριότητας του φλοιού του εγκεφάλου (σε περιοχές που σχετίζονται με την παραγωγή της ομιλίας) με τη χρήση της μαγνητοεγκεφαλογραφίας (MEG) σε αυτά τα παιδιά τα οποία δέχθηκαν για θεραπεία τη μέθοδο PROMPT.

Μία ακόμη έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον Δρ. Chilosi και τους συνεργάτες του (Chilosi et al., 2018; Fiori et al., 2018) από το Stella Maris Foundation και το Πανεπιστήμιο της Πίζας, στην Ιταλία, κατά την οποία σύγκριναν τις δομικές αλλαγές της συνδεσιμότητας στις ινώδεις οδούς της λευκής ουσίας χρησιμοποιώντας Diffusion Tensor Imaging (TDI) σε παιδιά με απραξία του λόγου τα οποία δέχτηκαν θεραπεία είτε τη μέθοδο PROMPT, είτε με κάποια άλλη μέθοδο θεραπείας διαταραχών του λόγου και της ομιλίας. Και αυτή η έρευνα απέδειξε ότι μόνο η ομάδα των παιδιών που δέχθηκε για θεραπεία τη μέθοδο PROMPT παρουσίασε αλλαγές οι οποίες οφειλόντουσαν στις αυξημένες νευρικές πλαστικές αλλαγές στο αριστερό ραχιαίο κορτικοειδές σωλήνα ο οποίος ενώνει το χείλος (άνω και κάτω χείλος) με τους μύες του προσώπου (Figure 2). Σε όλες τις έρευνες παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση τόσο στο λόγο όσο και την άρθρωση όλων των συμμετεχόντων (Chilosi et al., 2018; Fiori et al., 2018; Kadis et al., 2014; Yu et al., 2018).

O Δρ. Namasivayam είναι ενθουσιασμένος με τα όλα τα παραπάνω ευρήματα, καθώς είναι ο πρώτος που εξηγεί το πώς και το γιατί η Λογοθεραπεία παράγει τα συγκεκριμένα θετικά αποτελέσματα, τα οποία αναφέρονται ως τρόπος δράσης (Mode of Action). Η εφαρμογή του Mode of Action (MoA) αποτελεί βασικό συστατικό της ανακάλυψης και της θεραπευτικής παρέμβασης. Ο ίδιος αναφέρει ότι η ανακάλυψη του MoA για παρεμβάσεις (όπως είναι η μέθοδος PROMPT) σε διαταραχές της ομιλίας και του λόγου σε παιδιά βοηθάει όλους του κλινικούς στο να:

• Εντοπίσουν πληθυσμούς με διαταραχές του λόγου και της ομιλίας που είναι πιο πιθανό να ανταποκριθούν θετικά στη συγκεκριμένη παρέμβαση.
• Παρακολουθούν και να αποφεύγουν δυσμενείς νευρικές και συμπεριφορικές εκβάσεις.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Chilosi, A., Podda, I., Fiori, S., Pannek, K., Franchi, B., & Cipriani, P. (2018). Whole brain connectivity in childhood apraxia of speech and the effects of intervention. Presented at the 19th Biennial Conference on Motor Speech, Savannah, GA, February 22-25, 2018. Savannah, GA.

Fiori, S., Pannek, K., Podda, I., Cipriani, P., Franchi, B., Pasquariello, R., … Chilosi, A. (2018). Neural plasticity induced by a speech motor treatment in CAS: Preliminary results. Manuscript submitted for publication.

Hayden, D., Eigen, J., Walker, A., & Olsen, L. (2010). PROMPT: A tactually grounded model for the treatment of childhood speech production disorders. In Williams, L.; McLeod, S.; McCauley, R., (Eds.). Treatment for speech sound disorders in children (pp. 453-474). Baltimore, MD: Brookes Publishing.

Kadis D. S., Goshulak D., Namasivayam A., Pukonen M., Kroll R., De Nil L. F., … Lerch, J. P. (2014). Cortical thickness in children receiving intensive therapy for idiopathic apraxia of speech. Brain Topography, 27(2), 240-247.

Yu, V. Y., Kadis, D. S., Goshulak, D., Namasivayam, A., Pukonen, M., Kroll, R., …Pang, E.W. (2018). Impact of motor speech intervention on neural activity in children with speech sound disorders: Use of magnetoencephalography. Journal of Behavioral and Brain Science, 8, 415-429.