Διάγνωση και αποκατάσταση Διαταραχών Αυτιστικού Φάσματος

Ανάλυση

Οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού (ΔΑΦ) είναι μια ομάδα νευροαναπτυξιακών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από σοβαρές δυσκολίες στους ακόλουθους τομείς: επικοινωνία, κοινωνική αλληλεπίδραση, και επαναλαμβανόμενη ή στερεοτυπική συμπεριφορά και εκδηλώνονται νωρίς στην ζωή του ατόμου. Η αρχική διάγνωση γίνεται κατά την παιδική ηλικία, με παρουσία εμφανών γνωρισμάτων από την ηλικία των 1–3 ετών. Ωστόσο, ορισμένα παιδιά με αυτισμό αναπτύσσονται ομαλά μέχρι τη νηπιακή ηλικία, οπότε σ’ αυτή τη χρονική περίοδο σταματούν να εξελίσσουν τις δεξιοτητές τους ή και χάνουν αυτές που έχουν ήδη κατακτήσει. Η διάγνωση πραγματοποιείται από έμπειρους επαγγελματίες, με παρακολούθηση των παιδιών από την ηλικία περίπου των 9 μηνών και περιλαμβάνει ακουστικούς, γενετικούς, νευρολογικούς, και άλλους ελέγχους. Ορισμένα άτομα με ΔΑΦ μπορούν να ζουν ανεξάρτητα, ενώ άλλα έχουν σοβαρές ανικανότητες και χρειάζονται διά βίου υποστήριξη και φροντίδα. Αιτία εμφάνισης είναι μια νευροβιολογική δυσλειτουργία που εμποδίζει την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου. Η ΔΑΦ είναι μια σύνθετη αναπτυξιακή διαταραχή με παρεκκλίσεις στον λόγο και στη μη λεκτική επικοινωνία, στην κοινωνική αλληλεπίδραση, η οποία χαρακτηρίζεται και από συμπεριφορές ή δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται ως επαναλαμβανόμενες / στερεοτυπικές.

Ορισμένα σημάδια  (red flags) που συμβάλλουν στη διάγνωση περιλαμβάνουν τη μη ανταπόκριση στο όνομά του (responding to name) έως την ηλικία των 12 μηνών, τη μη συμμετοχή του σε παιχνίδια ρόλων (role play) έως την ηλικία των 18 μηνών, την τάση να είναι απομονωμένο, την εμφάνιση μεγάλης αναστάτωσης σε μικρές αλλαγές, τα xτυπήματα στις παλάμες των χεριών, ασυνήθιστες και επίμονες αντιδράσεις στην οσμή, στη γεύση, ή στον τρόπο που αντιλαμβάνεται κάποια αντικείμενα, αυτοτραυματικές συμπεριφορές (self – injurious behaviors), καθώς και επιθετικότητα απέναντι σε άλλους. Συχνά με τη ΔΑΦ συνυπάρχει και νοητική δυσλειτουργία.

Η ΔΑΦ αφορά μια χρόνια κατάσταση. Η αντιμετωπισή της αποτελεί έργο διεπιστημονικής ομάδας, έμπειρων κλινικών επαγγελματιών, όπως παιδοψυχιάτρων και εξειδικευμένων επιστημόνων σε θεραπευτικές μεθόδους όπως το ΑΒΑ (Ανάλυση Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς) η οποία σύμφωνα με διεθνείς μελέτες αποτελεί μία αποτελεσματικό παρέμβαση για την αντιμετώπιση ατόμων στο φάσμα. Μελέτες έχουν υπογραμμίσει τα σημαντικά αποτελέσματα της μεθόδου ABA στην επικοινωνία, λεκτική και μη, στην ομαλή ένταξη στο σχολείο και στο κοινωνικό σύνολο καθώς και στην καθημερινή γενική λειτουργικότητα των ατόμων με αυτισμό.

Η Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς βασίζεται στις γενικές αρχές του Συμπεριφορισμού, η οποία υποστηρίζει ότι η συμπεριφορά του ατόμου οφείλεται στη μάθηση. Η βασική αρχή του Συμπεριφορισμού είναι η επιβράβευση της επιθυμητής συμπεριφοράς και η αδιαφορία (όχι τιμωρία!!!) της μη επιθυμητής συμπεριφοράς, ως βασικό μέσο για την εκμάθηση νέας συμπεριφοράς.  Η εφαρμοσμένη ανάλυση συμπεριφοράς (στην οποίες έχει εξειδικευθεί η λογοθεραπεύτρια Δήμητρα Χαλδή με μεταπτυχιακές σπουδές στον Καναδά, Master of Applied Disabilities Studies, specialized in ABA) θεωρείται επιστημονικά ότι μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ανάπτυξη ενός παιδιού με ΔΑΦ και συμβάλλει στην εκμάθηση δεξιοτήτων ομιλίας, κινητικότητας και αλληλεπίδρασης με άλλους.